Class 10 Sanskrit
Chapter 7
सुभाषितानि
अभ्यास:-
Page no. – 41
प्रश्न 1. अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत –
Page no. – 41
(क) संस्कृतं कीदृशम् अस्ति?
उत्तर – संस्कृतं काम धेनुवत् अस्ति I
Page no. – 41
(ख) संस्कृतमहर्षिभिः किं प्रोक्तम्?
उत्तर – संस्कृतमहर्षिभिः सर्वा विद्याः प्रोक्तम् I
Page no. – 41
(ग) वृक्षाः केषां शोधका:?
उत्तर – वृक्षाः वायुनां शोधका: I
Page no. – 41
(घ) के रोगाणाम् अपहारका: ?
उत्तर – वृक्षा: रोगाणाम् अपहारका: I
Page no. – 41
(ड.) वृक्षाः प्राणिनां कथं उपकुर्वन्ति?
उत्तर – वृक्षाः त्वक् शाखा पत्रमूलैश्च पुष्पफलरसादिभि: प्रत्यङ्गै: उपकुर्वन्ति।
Page no. – 41
प्रश्न 2. रेखाङ्कित-पदानि आधृत्य संधिविच्छेदं कुरुत –
(क) महर्षिभिः सर्वाविद्या: प्रोक्ताः ।
उत्तर – महा + ऋषिभि:
(ख) तथायुर्बहवश्च विघ्नाः I
उत्तर – तथा + आयुः + बहवः + च
(ग) पय: निशान्ते पिबेत्।
उत्तर – निशा + अन्ते
(घ) शस्तं ग्रसितुं यच्छक्यम्।
उत्तर – यत् + शक्यं
Page no. – 41
प्रश्न 3. एषु शब्देषु को भिन्नः
Page no. – 41
(क) संस्कृते, गम्यते, क्रियते, दृश्यते।
उत्तर – संस्कृते I
Page no. – 41
(ख) क्रीडति, धावति, पिबति, ददति।
उत्तर – ददति I
Page no. – 41
(ग) पठन्ति, चलन्ति, धावन्ति, हसन्ति।
उत्तर – धावन्ति I
Page no. – 41
(घ) वर्धमान, वर्तमान, सेवमान, शक्तिमान ।
उत्तर – शक्तिमान I
Page no. – 42
प्रश्न 4. अधोलिखितं श्लोकं पठित्वा प्रदत्त प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत –
आचार्यत्पादमादते पादं शिष्य: स्वमेधया।
कालेन पादमादत्ते पादं सब्रह्मचारिभिः ।
Page no. – 42
1. कस्मात् पादम् आदत्ते?
उत्तर – आचार्यात् पादम् आदत्ते I
Page no. – 42
2. क: ब्रह्मचारीभिः पादम् आदत्ते?
उत्तर – शिष्यः ब्रह्मचारीभिः पादम् आदत्ते I
Page no. – 42
3. बुद्धया इति पदाय श्लोके कः शब्दः प्रयुक्त:?
उत्तर- बुद्धया इति पदाय श्लोके मेधया इति शब्दः श्लोके प्रयुक्त: I
Page no. – 42
4. दत्ते इति पदस्य किं विलोमपदं प्रयुक्तम्?
उत्तर – दत्ते इति पदस्य आदत्ते विलोमपदं प्रयुक्तम् I
Page no. – 42
5. चतुर्थांशः इत्यर्थं कः शब्दः प्रयुक्तः ?
उत्तर – चतुर्थांशः इत्यर्थं पादम् इति शब्दः प्रयुक्तः I
Page no. – 42
6. शिष्य इति कर्तृपदस्य क्रियापदं किम्?
उत्तर – शिष्य इति कर्तृपदस्य क्रियापदं आदत्ते इति I
Page no. – 42
प्रश्न 5. रिक्तस्थानानि पूरयत –
(क) स्वल्पं तथा (आयुः) बहवश्च विघ्नाः।
(ख) दिनान्ते च दुग्धं (पिबेत्) I
(ग) (त्यागसमं) सुखं न अस्ति I
(घ) केषाञ्चिदपि (वस्तूनां) गम्यते I
(ड.) वृक्षाः (वायुनां) शोधकाः I